تصویر و نقشه هوایی
تصویر و نقشه هوایی – در این مقاله با مقوله نقشه هوایی و کاربرد عکس های هوایی در نقشه برداری آشنا خواهیم شد و در ادامه بهبررسی تفاوت میان نقشه هوایی و عکس هوایی از جنبه های گوناگون می پردازیم.
مقدمه
در دنیای امروز، بهره‌گیری از تکنولوژی به گونه‌ای نوین و حیرت‌آور برای ثبت و نمایش مکان‌ها به ارتفاعیس جدید رسیده است. مفهوم نقشه‌ها و تصاویر هوایی به عنوان ابزارهایی برای درک عمیق‌تر و بهبود مدیریت مکانی نهفته است. این ابزارها نه تنها در زمینه علوم جغرافیایی و جغرافیای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند بلکه در حوزه‌های متعددی از جمله معماری، مسافرت، کشاورزی، و علوم زیستی نیز کاربرد دارند.
مقاله حاضر به بررسی عمق و گستردگی نقشه‌ها و تصاویر هوایی پرداخته و به شما تصویری کامل از اهمیت و کاربردهای این ابزارها ارائه خواهد داد. همچنین، در این مقاله به تجربیات و تکنولوژی‌های پشت این ابزارها نیز خواهیم پرداخت.
امیدواریم که با مطالعه این مقاله، نگاهی نو به دنیای پیرامون خود داشته باشید و بهترین استفاده را از نقشه‌ها و تصاویر هوایی در پروژه‌ها و فعالیت‌های مختلف خود ببرید.
نقشه هوایی
“نقشه هوایی ایران” عبارتی است که به طور عام برای اشاره به تصاویر هوایی از ترکیبات مختلف زمین و مکان‌ها در ایران به کار می‌رود. این تصاویر هوایی عمدتاً توسط دستگاه‌های پروازی یا فضایی تهیه می‌شوند و از ارتفاع بالا به سطح زمین نگاه می‌کنند.
نقشه هوایی ایران به عنوان یک ابزار مهم در علوم جغرافیا، مهندسی، مدیریت مناظر طبیعی، مسائل زیربنایی و حتی در حوزه‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به منظور تهیه نقشه هوایی، عکس‌های هوایی از منطقه مورد نظر به‌کمک روش‌های فتوگرامتری گرفته می‌شوند. این عکس‌های هوایی پس از انجام تصحیحات مختلف، به یک نقشه هوایی تبدیل می‌شوند
کاربردهای عکس های هوایی
1. شناسایی تغییرات در مرزها
از جانمایی عکس‌های هوایی دهه‌های 50 و 40 می‌توان تغییرات در مرزها و ملکیت‌های زمین را تشخیص داد. این کاربرد مخصوصاً در امور مرتبط با ثبتی و ملکیت زمین مفید است.
2. تعیین قدمت ساختمان‌ها
با تفسیر عکس‌های هوایی از دهه‌های مختلف، می‌توان قدمت ساختمان‌ها و تغییراتی که در طی زمان در آنها اتفاق افتاده است را مشخص کرد. این مطالعات می‌توانند به شهرداری‌ها و موسسات مرتبط کمک کنند.
3. مدیریت بحران
عکس‌های هوایی از دهه‌های 40 و 50 می‌توانند مکان‌های آسیب‌پذیر در مواجهه با بحران‌های طبیعی مانند سیل و… را شناسایی کنند. این کاربرد می‌تواند در تدارکات بحرانی و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با مدیریت بحران بسیار مفید باشد.
4. مطالعات محیط‌زیستی
عکس‌های هوایی می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد قنات‌ها، رودخانه‌ها، و مناظر طبیعی ارائه دهند. این اطلاعات می‌توانند در مطالعات محیط‌زیستی و حفاظت از محیط زیست مورد استفاده قرار گیرند.
5. برنامه‌ریزی شهری
این عکس‌ها می‌توانند به شهرداری‌ها کمک کنند تا تغییرات شهری و کاربری زمین را در طی زمان ارزیابی کنند و برنامه‌های توسعه و ساخت و ساز را مطابق با نیازها برنامه‌ریزی کنند.
6. مدیریت آب و منابع طبیعی
از طریق این عکس‌ها می‌توان در مورد منابع آبی و منابع طبیعی دیگر اطلاعات جمع‌آوری کرد و مدیریت بهینه‌تری را برای آب، خاک و منابع طبیعی دیگر انجام داد.
استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی از دهه‌های مختلف می‌تواند به مدیران، محققان و مسئولان در حوزه‌های مختلف کمک کند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری انجام دهند و مسائل مختلفی از جمله مدیریت ملکیت، برنامه‌ریزی شهری و حفاظت از محیط زیست را مورد مطالعه قرار دهند.
تفاوت عکس هوایی و نقشه هوایی
تفاوت بین عکس هوایی و نقشه هوایی از منظرهای مختلف در واقعیت می‌تواند بسیار مهم باشد و هر کدام از این منابع دارای مزایا و محدودیت‌های خود هستند. اگرچه در برخی مواقع از یکی به عنوان جایگزین دیگری استفاده می‌شود.
تفاوت بین عکس هوایی و نقشه هوایی از نظر تصویر
عکس هوایی
- تصویر مرکزی: عکس هوایی تصویری مرکزی از منطقه مورد عکس گرفته را نشان می‌دهد. این به معنای این است که مرکز تصویر در وسط قرار دارد.
- جا به جایی ارتفاعی: این جا به جایی ارتفاعی به دلیل مرکزی بودن تصویر ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، هر چه به سمت گوشه‌های تصویر حرکت کنید، تصویر می‌تواند به نظر بیاید که به سمت بالا یا پایین مایل شده است.
نقشه هوایی
- تصویر عمودی و اورتوگونال: نقشه هوایی دارای تصویری عمودی و اورتوگونال است. این به معنای این است که همه خطوط عمودی و افقی در تصویر به صورت عمودی و افقی نمایش داده می‌شوند.
- بدون جا به جایی ارتفاعی: به علت ویژگی‌های اورتوگونال تصویر، نقشه هوایی هیچ جا به جایی ارتفاعی ندارد و معمولاً دقیق و خطی است.
بنابراین، نقشه هوایی به دلیل خصوصیت‌های اورتوگونال و عمودی تصویر، به تحلیل دقیق‌تر و مسائل مرتبط با مکان و ابعاد منظره کمک می‌کند و جا به جایی ارتفاعی که در عکس هوایی وجود دارد را برطرف می‌کند. این ویژگی‌ها توسط تجهیزات مخصوصی که تصاویر نقشه هوایی تهیه می‌کنند، تضمین می‌شوند.
تفاوت بین عکس هوایی و نقشه هوایی از نظر مقیاس
عکس هوایی
- مقیاس متغیر: در عکس هوایی، مقیاس (اندازه و ابعاد اشیاء) در نقاط مختلف تصویر ممکن است متفاوت باشد. به عبارت دیگر، مقیاس در وسط تصویر ممکن است با مقیاس در لبه‌های تصویر تفاوت داشته باشد. این اتفاق به دلیل ویژگی‌های مرکزیت تصویر، پستی و بلندی عکس هوایی و نحوه پرواز هواپیما یا پهپاد است.
نقشه هوایی
- مقیاس ثابت: نقشه هوایی دارای مقیاس ثابتی است که در تمام نقاط تصویر یکسان است. این به معنای این است که هر منطقه و عنصر در نقشه هوایی با مقیاس یکسانی نشان داده می‌شود. این ویژگی از نظر مقیاس، نقشه هوایی را برای مسائل مرتبط با ابعاد و مکانی و همچنین اندازه‌گیری دقیق از عوارض زمینی ارزشمند می‌کند.
بنابراین، نقشه هوایی به دلیل مقیاس ثابت خود معمولاً برای مسائلی که نیاز به اندازه‌گیری دقیق و تحلیل مکانی دارند، مناسبتر است. عکس هوایی، به عنوان یک منبع تصویری عمومی، ممکن است برای تماشا و مشاهده زمینی مناطق مناسب باشد، اما مقیاس متغیر آن می‌تواند به تحلیل دقیق ابعاد و مکان مناطق کمک کمتری کند.
تفاوت عکس هوایی و نقشه هوایی از نظر مشخص بودن شمال جغرافیایی
در نقشه هوایی
- جهت شمال مشخص است: در تمام نقشه‌ها، جهت شمال جغرافیایی به صورت مشخص و واضح درج می شود. این به معنای این است که می‌توان با اطمینان به شمال جغرافیایی در نقشه اشاره کرد و جهت‌دهی به سایر مکان‌ها با استفاده از این مرجع انجام می‌شود.
در عکس هوایی
- جهت شمال معمولاً مشخص نیست: در عکس های هوایی، جهت شمال جغرافیایی معمولاً به صورت مشخص درج نمی شود و باید با استفاده از اطلاعات و علائم دیگری مانند سایه درختان یا شیب زمین مشخص شود. این ممکن است به تفسیر نادرست جهت‌دهی مناطق منجر شود.
بنابراین، در نقشه هوایی، مشخص بودن جهت شمال به تعیین دقیق مکان‌یابی و جهت‌دهی کمک می‌کند، در حالی که در عکس هوایی، این امر معمولاً به تفسیر و تشخیص بر اساس عوامل دیگر نیاز دارد.
تفاوت بین عکس هوایی و نقشه هوایی از نظر مختصات:
در عکس هوایی
- مختصات عوارض قابل شناسایی نیستند: در عکس هوایی، معمولاً مختصات عوارض (مانند ساختمان‌ها، درختان، جاده‌ها و…) به صورت مستقیم نشان داده نمی‌شوند. از عکس هوایی نمی‌توان به طور مستقیم مختصات یک نقطه را استخراج کرد.
در نقشه هوایی
- مختصات لوکال یا یوتی‌ام: نقشه‌های هوایی دارای مختصات لوکال یا مختصات یوتی‌ام هستند. مختصات جغرافیایی نقاط روی نقشه به طور دقیق نشان داده شده است. ویژگی ذکر شده این امکان را فراهم می‌کند که به راحتی مکان‌یابی کنید و از نقشه برای مسائل مکانی و جغرافیایی استفاده کنید.
همچنین، نقشه‌های هوایی معمولاً دارای لجنت (راهنما) هستند که از رنگ‌ها برای نمایش مختلف عوارض استفاده می‌کنند. این لجنت و استفاده از رنگ‌ها به تفسیر و تشخیص موارد مختلف در نقشه کمک می‌کند.
تفاوت عکس و نقشه هوایی در زمینه موضوع
در نقشه هوایی
- تمرکز بر موضوعات: نقشه هوایی معمولاً بر روی موضوعات خاصی متمرکز است و اطلاعات به صورت موضوعی نمایش داده می‌شوند. این نقشه‌ها می‌توانند شامل اطلاعات مختلفی باشند مانند نقشه‌های راهنمایی برای مسیریابی، نقشه‌های زمین‌شناسی برای نشان‌دادن تشکیلات زمینی، یا نقشه‌های آب و هوا برای نشان‌دادن شرایط آب و هوایی.
در عکس هوایی
- نمایش تمامی عوارض: عکس هوایی تمامی عوارض و موارد موجود در منطقه را به صورت یک تصویر نمایش می‌دهد. این تصویر شامل اشیاء مختلف مانند درختان، جاده‌ها، ساختمان‌ها و… است و نمی‌پردازد به نحوه دسته‌بندی یا تمرکز بر موضوعات خاص. تصاویر هوایی معمولاً به منظور نمایش کلی منطقه و محیط زیست طبیعی به کار می‌روند.
تفاوتهای عکس و نقشه هوایی در دقت و خطا
در نقشه هوایی
- دقت بالا: نقشه هوایی‌ها معمولاً دارای دقت بالاتری هستند. این دقت بر اثر فرآیندهای مختلفی از جمله پردازش‌های معتبر، تصحیحات جغرافیایی و کنترل کیفیت بالا تأمین می‌شود.
- خطا کمتر: به دلیل دقت بالا و کنترل کیفیت دقیق، نقشه هوایی‌ها دارای خطاهای کمتری هستند. این خصوصیت بسیار مهم برای اطلاعات مکانی در مسائل مهم از جمله مسائل حکومتی و مسائل ایمنی است.
در عکس هوایی
- دقت متغیر: عکس هوایی‌ها ممکن است دقت متغیری داشته باشند و به عواملی مانند ارتفاع پرواز، شرایط هواشناسی و تجهیزات دوربین بستگی دارد. این ممکن است به معنایی خطایی در اطلاعات نمایان شود.
- خطا ممکن: به دلیل اینکه عکس هوایی به عنوان داده‌های خام تهیه می‌شوند و به مرور زمان پردازش می‌شوند، خطاهای مختلفی ممکن است در آنها وجود داشته باشد. برای استفاده از عکس هوایی باید پردازش‌ها و تصحیح‌های مربوطه انجام شود تا خطاها به حداقل رسانده شوند.
تفاوتهای عکس و نقشه هوایی در زمینه اطلاعات
در نقشه هوایی
اطلاعات طبقه‌بندی شده و هدفمند: نقشه هوایی اطلاعات به صورت طبقه‌بندی شده و هدفمند ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، اطلاعات در نقشه به تفکیک و دسته‌بندی مشخصی نمایش داده می‌شود. مثلاً یک نقشه می‌تواند جزئیاتی از گسل‌ها، جاده‌ها، و سایر ویژگی‌های زمینی را نشان دهد.
در عکس هوایی
اطلاعات بیشتر و بدون هدف: در عکس های هوایی، طیف گسترده‌ای از اطلاعات بدون هدف نمایش داده می‌شود. این اطلاعات ممکن است شامل تصاویر از مناظر طبیعی، شهرها، روستاها، درختان، و دیگر ویژگی‌های زمینی باشد. اطلاعات در عکس هوایی به صورت گسترده و طیفی ارائه می‌شود و نمی‌توان به سادگی اطلاعات مشخصی را از تصویر تفکیک کرد.
